Najpopularniejsze wpisy
-
Jestem świeżo po lekturze książki " Wilczyckie wspomnienia " autorstwa Zofii Malanowskiej urodzonej w 1915 roku w Wilczycach, c... -
Wśród wielu pamiątek i upominków z Sandomierza jest kilka, które zasługują na większą uwagę . Kraków na bajgle, Zakopane oscypki, Szydłów sw... -
Ziemia Świętokrzyska kojarzy się z krainą puszcz, niedostępnych uroczysk owianych legendami o dawnym... -
Kleczanów to niewielka miejscowość położona na trasie Sandomierz-Opatów. Przejeżdżając przez nią po horyzont widać sady i pola uprawne. Mało... -
Dawny internat sandomierskiej "Marmolady" straszy. Ogromny budynek stojący niedaleko dworca PKS popadł w totalną ruinę. Powybijan... -
Za głównego popularyzatora i swoistego ambasadora krzemienia pasiastego w jubilerstwie uznaje się sandomierskiego artystę Cezarego Łutowicza... -
Na naszych oczach popada w ruinę jedna z najbardziej tajemniczych, owianej licznymi legendami, zabytkowych budowli regionu. Jeśli nikt nie ... -
W zeszłym roku hucznie odsłonięto w Garbowie pomnik Zawiszy Czarnego - urodzonego około 1370 roku w tejże miejscowości. Na monument wydano ... -
Do niedawna przez sandomierski most kolejowy przejeżdżały liczne składy pociągów pasażerskich. Niestety od kilku lat co jakiś czas przejedzi... -
Każdy miłośnik polskiego punkrocka zna doskonale legendarny zespół KSU , obecny na scenie od 30 lat. Mało kto jednak wie, że obecny perkusis...
DOŁĄCZ DO NAS
poniedziałek, 6 czerwca 2011
Latarnie chocimskie ziemi sandomierskiej
Autor:
PK |
Na terenie ziemi sandomierskiej znajduje się kilka tzw. latarni chocimskich. Według tradycji nazwa wzięła się stąd, iż fundatorami ich byli żołnierze wracający z Bitwy pod Chocimiem. Czy tak było rzeczywiście? Nie mamy 100 % pewności, tak jak nie wiemy do końca czy służyły jako "drogowskazy", czy jak głoszą ludowe podania, był miejscem dla trędowatych.Najbardziej znana latarnia chocimska znajduje się prawie w centrum Sandomierza, kilkadziesiąt metrów od Bramy Opatowskiej, na terenie prywatnej posesji hotelu "Sarmata". Według przekazów została ona ufundowana w 1680 roku przez rycerzy chorągwi Ziemi Sandomierskiej wracających po zwycięskiej bitwie wojsk hetmana Jana Sobieskiego z Turkami pod Chocimiem w 1673 roku. Nie ma jednak twardych historycznych dowodów na to, że to z ich inicjatywy wybudowano tę latarnię. (Przeczytaj fragment książki ks. Józefa Rakoczego nt. sandomierskiej latarni chocimskiej w publikacji z początku XX wieku pt "Pamiątki Sandomierza - ludzie i rzeczy".)
Niektóre przekazy mówią o tym, że latarnie te były miejscem, w okolicy którego osiedlano ludzi trędowatych. Latarnia ta miała być miejscem składania dla nich pożywienia i innych rzeczy, które potem chorzy mogli brać. Latarnia ta, świecąca jasnym światłem z daleka, miała być również znakiem dla przyjezdnych, żeby ze względu na bliskość ludzi trędowatych omijali to miejsce szerokim łukiem.
Legenda związana z trędowatymi wydaje mi się bardzo mało prawdopodobna. Gdyby tak było bowiem naprawdę, wówczas latarni tej nie lokalizowano by w bezpośrednim sąsiedztwie wejścia do Sandomierza i drogi prowadzącej do samej bramy opatowskiej. Patrząc na lokalizację innych latarni w terenie uważam, że miały tylko jeden cel - wskazywać drogę i ułatwiać lokalizację na szlakach.
Za tym, że były one drogowskazami świadczy i przemawia m.in fakt, że dwie inne znane mi latarnie: w Nowych Kicharach i Garbowie zlokalizowane są na otwartej przestrzeni na skraju wsi - są doskonale widoczne ze wszystkich stron.
A oto latarnie, które udało mi się dotychczas zlokalizować na terenie Sandomierszczyzny:
- Sandomierz - latarnia chocimska znajdująca się na terenie prywatnej posesji hotelu Sarmata w bezpośrednim sąsiedztwie Bramy Opatowskiej. Latarnia opisana powyżej
- Sandomierz (Mokoszyn) - latarnia zlokalizowana przy ulicy lubelskiej przy trasie Sandomierz-Dwikozy na terenie sadu należącego do szkoły średniej w Mokoszynie.
- Nowe Kichary - latarnia zlokalizowana przy trasie rowerowej Kichary Sandomierz (przy gruntowej drodze na południe od wsi), niedaleko zabytkowej baszty w Kicharach. Stoi w szczerym polu na niewielkim wzniesieniu. W latach 30.tych XX wieku została dość mocno zniszczona przesz uderzenie pioruna. Zdjęcia i lokalizacja poniżej.
- Nowy Garbów - latarnia zlokalizowana na granicy wsi w kierunku na Romanówkę. Stoi przy drodze asfaltowej. Warto zwrócić uwagę na nieco inne zakończenie zwieńczenia w porównaniu do "tradycyjnej" latarni chocimskiej. Na szczycie latarni ustawiona jest figurka - wydaje się być ona postacią Chrystusa Frasobliwego. Zdjęcia poniżej.
Latarnia Chocimska w Nowych Kicharach
Latarnia Chocimska w Nowym Garbowie
Latarnia Chocimska w Nowym Garbowie
Subskrybuj:
Komentarze do posta (Atom)
11 komentarze:
witam nie dodał Pan jeszcze jednej latarni w Gerlachowie na prywatnej posesji jest w stanie bardzo złym .Wszystkie latarnie maja bardzo podobną cechę znajduję się znajdują sie przy drogach kończących sie wąwozem [jarem]-oprócz tej w Mokoszynie ale gdyby sie uparł kto wie jak kiedyś drogi prowadziły -jest taka teoria że ostrzegały przed miejscami gdzie przebywali trędowaci -to tylko jedna z hipotez pozdrawiam Adam Łukawski
Są piękne! Uwielbiam je, są wizytówkami sandomierszczyzny.
Gerlachów czy Gierlachów? haha
Chyba pan anonimowy Adam Łukawski nie do końca zna miejscowośco koło Sandomierza. Choć celna uwaga co do piątej latarni.
Gierlachów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Dwikozy.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.
Wieś Gierlachów jest częścią parafii pod wezwaniem Chrystusa Króla Jedynego Zbawiciela Świata w Sandomierzu.
W Gierlachowie znajduje się Sala Królestwa Świadków Jehowy, z której korzysta zbór Sandomierz[1].
W przeszłości istniała powszechnie używana nazwa Gerlachów. Brakuje informacji skąd wzięła się ta nazwa. Obie formy funkcjonowały w dokumentach
Te latarnie nie świeciły. Latarnia to w tym wypadku typ kapliczki a nie latarnia jako taka :) http://kapliczkifigurykrzyze.blogspot.com/2016/06/latarnia-chocimska-w-mokoszynie.html
A co z latarnią leśną w Wiązownicy? Nikt nic nie wie?
Czy w Latarnię w Nowym Garbowie jest wbity pocisk czołgowy lub artyleryjski?
Pociski są dwa,na górze i na dole.
Sama wiesz to się podziel 😉 ja przypuszczam że to odmiana latarni umarłych albo jak tam była droga to podróżnych
Coś mi się zdaje że jest gdzieś opis po renowacji tego miejsca
Co do nazwy Gerlachów, to na jednych mapach jest Gierlachów a na innych Gerlachów. Mówię o mapach z ostatnich 100 lat. Kilkanaście lat temu na tablicach z nazwą miejscowości też był Gerlachów.
Jest jeszcze jedna latarnia na wzgórzach przed Zawichostem, to gdzieś na wysokości Podgórza, w sadach w okolicach tych masztów nadajników telefonii komórkowej. Jak ostatnio tam byłem była dosyć zarośnięta krzakami, ale to klasyczna ceglana latania chocimska (latarnia za zmarłych). I.P.
Prześlij komentarz